Elektronische leeromgeving (ELO)

About

Wat is een elektronische leeromgeving?

De definities van een elektronische leeromgeving (ELO) lopen nogal uiteen. Dit heeft onder meer te maken met het feit dat begrippen zich door de loop der jaren heen ontwikkelen. Hier is gekozen voor de volgende definitie:

Een elektronische leeromgeving (ook wel digitale leeromgeving, leermanagement systeem, virtuele leeromgeving, online leeromgeving, digitale leer- en werkomgeving, course management system, learning content management system en OpenCourseWare) is een applicatie die functionaliteit biedt op het terrein van het aanbieden van content, de organisatie van leren en het communiceren over het leerproces (Droste, 2000). 

De ELO maakt het mogelijk dat zowel docent als student met elkaar kunnen werken en communiceren (Wiki onderwijstechnologie ). Dit geschiedt via een ‘virtuele omgeving’ die bereikbaar is via internet. Daarmee maakt een ELO het mogelijk om plaats- en tijdonafhankelijk te leren. Daarnaast stimuleert een ELO het gebruik van verschillende didactische leervormen binnen het onderwijs. Hierbij kan gedacht worden aan het flipped classroom onderwijsmodel, afstandsonderwijs, face-to-face onderwijs. Dit kan leiden tot onderwijs met minder klassikale lessen, of het inzetten van de onderwijsbijeenkomsten voor andere doeleinden. Hiermee stimuleert een ELO blended learning. 

Naast bovengenoemde onderwijsinhoudelijke methoden, biedt een ELO nog veel meer. Een ELO biedt diverse mogelijkheden om de basisfuncties van een leeromgeving te kunnen uitvoeren: presenteren, communiceren en samenwerken (synchroon en asynchroon). Één van de belangrijkste functies van een ELO is dat docenten op een andere manier (gedigitaliseerd) hun content kunnen aanbieden aan de studenten. Het voordeel van een ELO is dat de docent deze inhoud in bijna elk praktisch formaat kan aanbieden. Van simpele tekstbestanden en statische plaatjes tot webpagina’sen van ingewikkelde presentaties tot databestanden. Hierdoor is het o.a. mogelijk om colleges op te nemen en deze te plaatsen in de ELO (webcolleges), of het plaatsen van een e-learning module in de ELO. 

Verder maakt een ELO virtuele roostering, instructie, begeleiding en toetsing mogelijk. De meer geavanceerde ELO’s bieden ook diverse functionaliteiten voor administratieve doeleinden en studentvolgsystemen. Hierdoor kan het leerproces en de vordering per student zeer nauwkeurig gevolgd worden. 

Een ELO is meestal opgedeeld in meerdere cursussen (vakken); elke cursus heeft zijn eigen (afgeschermde) omgeving binnen de ELO. Aan deze cursusomgeving kunnen gebruikers worden gekoppeld, d.m.v. hun instellingsaccount, met verschillende rechten. De docent van de cursus heeft over het algemeen de meeste rechten en kan zo bepalen welke inhoud andere gebruikers (studenten) wel of niet kunnen zien. Voor het gebruik van een ELO moet goed worden nagedacht over de manier waarop het onderwijs wordt aangeboden. Dit hangt o.a. af van de onderwijsvisie of het didactische scenario dat men wil volgen (directe instructie, samenwerkend leren etc.) De meeste ELO software ondersteund een neutrale onderwijsvisie en didactiek. 

Een aantal voorbeelden van veelgebruikte ELO’s die in Nederland worden toegepast zijn o.a.: Blackboard, Sharepoint, Sakai, Fronter, Moodle (21 edingen - digitale leeromgeving ). 

Hieronder ziet u een illustratie van de ELO Blackboard:

Kenmerken Elektronische leeromgeving (ELO):

• Communicatie
  Een ELO biedt verschillende functionaliteiten voor de (synchrone of asynchrone) communicatie tussen studenten en docenten: e-mail, discussiefora, nieuws, bestandsuitwisseling, chat, whiteboard.
  
  
• Organisatie
  De ELO biedt mogelijkheden voor het volgen van resultaten en het plannen van leertrajecten. 
  
  
• Leerstof / content
  Een ELO kan gezien worden als een ‘digitale alleseter’. Bijna alle multimedia kunnen binnen de ELO aangeboden worden: audio, video, tekst. Daarnaast kunnen er ook diverse toetsvormen binnen de omgeving worden afgenomen. 
  

Waarom een elektronische leeromgeving?

Een elektronische leeromgeving biedt de mogelijkheid om verschillende vormen van onderwijs te combineren met ict (Wiki onderwijstechnologie). Door het toevoegen van een online component aan de onderwijsvorm gaat er een wereld aan mogelijkheden open (andere indeling van onderwijsbijeenkomsten etc.). Hierdoor ontstaan er ook meer mogelijkheden voor contact tussen de student en de docent. Dit kan de onderwijskundige kwaliteit van het onderwijs ten goede komen. Door het flexibele karakter van de ELO, kan deze goed aansluiten bij de individuele behoeften en leerstijlen van de student. Het mag duidelijk zijn dat de mogelijkheden van de ELO ruimte biedt voor diverse onderwijsmethodieken en verscheidene vormen van didactisch handelen. 

Voordelen (Kennisnet - elektronische leeromgeving) 

• Digitale leerstof is makkelijk aan te bieden 
• De ELO sluit goed aan bij de belevingswereld van de student 
• Een ELO ondersteunt tijd- en plaatsonafhankelijk leren (overal toegankelijk) 
• Een ELO kan de docent tijdswinst opleren (na een initiële tijdsinvestering), omdat het een groeiende bron van leermateriaal is 
• Meerdere vormen van communicatie tussen de student en de docent (asynchroon) 
• Een ELO organiseert en structureert de rol en inzet van ict in het onderwijs 

Uiteraard brengt een ELO ook een aantal risico’s met zich mee waar men voor dient te waken.

Nadelen (Kennisnet - elektronische leeromgeving ) 

• Studenten kunnen laks worden met het volgen van onderwijsbijeenkomsten, omdat zij denken dat de leerstof te vinden is in de ELO 
• Vermindering van direct contact (face-to-face) tussen de student en de docent 

Hoe een elektronische leeromgeving?

Ga na bij uw eigen faculteit welke mogelijkheden er zijn op het gebied van een elektronische leeromgeving.

Literatuur

Droste, J. (2000). Advies keuze teleleerplatform 2000. Utrecht:Stichting SURF/CINOP. 
Kennisnet - Elektronische leeromgeving  
21 edingen - digitale leeromgeving  
Wiki - onderwijstechnologie 

Bronnen & extra informatie

Website - Digitale didactiek leeromgeving voor het ondersteunen van colleges  
Website - Digitale didactiek bevorderen van zelfstandigheid door een digitale leeromgeving 
PDF - Surf Digitale leer- en werkomgeving 
PDF - Digitale leeromgeving een kritische verkenning 
PDF - Toekomst elektronische leeromgevingen 
Website - Blendedlearningwijzer 12 voordelen van leerplatformen

Extra verdiepende literatuur

Kirschner, P. A. (2001). Using integrated electronic environments for collaborative teaching/learning. Learning and Instruction, 10(1), 1-9. doi:10.1080/09588221.2012.667814

Ernest, P., Catasús, M. G., Hampel, G., Heiser, S., Hopkins, J., Murphy, L., & Stickler, U. (2013). Online teacher development: collaborating in a virtual environment. Computer assisted language learning, 26(4), 311-333.
doi: 10.1080/09588221.2012.667814

Original author: ICTO - AMC

---

Creative Commons 3.0 BY SA applies to all content on Starfish.
Starfish-education support for the publishing on Starfish-education.eu does not constitute an endorsement of the contents, which reflect the views only of the authors and Starfish-education cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Starfish-education cannot be held responsible for the content published by authors that is not conform with Creative Commons 3.0 BY SA.